Share This Article
İqtisadiyyatda qiymətlərin artması prosesi olan inflyasiya haqqında tez-tez eşidirik. Lakin qiymətlərin azalması prosesi – deflyasiya – də iqtisadiyyat üçün mühüm təsir gücünə malikdir. Bu blogda deflyasiyanın mahiyyəti, səbəbləri və onun iqtisadiyyata təsirləri barədə danışacağıq.
Deflyasiya Nədir?
Deflyasiya malların və xidmətlərin ümumi qiymət səviyyəsinin uzun müddət ərzində azalması deməkdir. Yəni, eyni məbləğdə pul ilə daha çox məhsul almaq mümkündür. Bu, ilk baxışdan müsbət görünsə də, iqtisadiyyatda ciddi problemlərə səbəb ola bilər.
Deflyasiyanın Əsas Səbəbləri
- Tələb Əskikliyi
İstehlakçılar xərcləmələrini azaldıqda, məhsul və xidmətlərə olan tələb azalır, bu da qiymətlərin düşməsinə gətirib çıxarır. - Texnoloji İnkişaf
Texnologiyanın inkişafı ilə məhsuldarlıq artır və məhsullar daha ucuz qiymətə istehsal olunur. - Pul Təklifinin Azalması
Pul dövriyyəsindəki miqdarın azalması nəticəsində iqtisadiyyat deflyasiya ilə üzləşə bilər. - Borcların Artması
Yüksək borclar olan bir iqtisadiyyatda xərcləmələr azalır və bu, deflyasiyaya səbəb olur.
Defilyasiyanın İqtisadi Təsirləri
Defilyasiyanın qısa və uzunmüddətli dövrlərdə təsirləri müxtəlifdir. Aşağıdakı təsirlər ən çox diqqət çəkənlərdir:
Müsbət Təsirlər
- İstehlakçıların Alıcılıq Qabiliyyəti Artır: Qiymətlərin azalması istehlakçıların daha çox mal və xidmət almasına imkan yaradır.
- İxrac Üstünlüyü: Daxili qiymətlərin azalması xarici bazarlarda daha rəqabətli məhsul və xidmətlərin yaranmasına səbəb ola bilər.
Mənfi Təsirlər
- İqtisadi Tənəzzül: Qiymətlərin azalması şirkətlərin gəlirlərini azaldır, bu da investisiyaların azalmasına və iş yerlərinin itirilməsinə gətirib çıxarır.
- Borcların Dəyərinin Artması: Pulun dəyərinin artması ilə borcların real dəyəri artır. Bu, həm fərdlər, həm də şirkətlər üçün maliyyə yükünü daha da ağırlaşdırır.
- Tələb Azalması: İstehlakçılar qiymətlərin daha da düşəcəyini gözlədikləri üçün alış-verişi gecikdirirlər. Nəticədə, iqtisadi aktivlik zəifləyir.
- İstehsalın Azalması: Tələb azalması nəticəsində istehsalçılar xərclərini azaltmaq məcburiyyətində qalır və bu, ümumi işsizlik səviyyəsini artırır.
Daha ətraflı məlumat üçün InvestAZ Xəbər Mərkəzi səhifəsinə daxil olun və iqtisadiyyat və maliyyə dünyasındakı ən son yeniliklərlə tanış olun.
Tarixdə Defilyasiya Misalları
1930-cu illərin Böyük Depressiyası:
ABŞ-da və digər inkişaf etmiş ölkələrdə defilyasiya iqtisadiyyatın çökməsi ilə nəticələndi. Pul kütləsinin azalması və bankların likvidlik problemləri, qiymətlərin kəskin azalmasına və yüksək işsizliyə səbəb oldu.
Yaponiyada Defilyasiya (1990-cı illər):
“İtirilmiş Onillik” kimi tanınan dövrdə, Yaponiyada davamlı qiymət azalması iqtisadi durğunluqla müşahidə edildi. Bu dövrdə dövlət müdaxilələri belə defilyasiyanın təsirlərini tam aradan qaldıra bilmədi.
Defilyasiyaya Qarşı Mübarizə Yolları
1. Pul Siyasətləri:
Mərkəzi banklar defilyasiyaya qarşı aşağı faiz dərəcələri tətbiq edir və pul kütləsini artırmaq üçün iqtisadiyyata likvidlik əlavə edir.
2. Fiskal Tədbirlər:
Dövlətin büdcə xərclərini artırması iqtisadi aktivliyi canlandıra bilər. Məsələn, infrastruktur layihələrinin genişləndirilməsi iş yerləri yaradaraq tələbatı artırır.
3. İstehlakı Stimullaşdırmaq:
Vergi güzəştləri, subsidiya proqramları və digər təşviqlər istehlakçıları daha çox xərcləməyə təşviq edə bilər.
4. Etimad Yaratmaq:
Hökumət və mərkəzi banklar iqtisadi etimadı artırmaq üçün şəffaf siyasətlər və kommunikasiya strategiyaları tətbiq etməlidir.
Defilyasiyanın Gələcəyə Təsirləri
Defilyasiya iqtisadiyyatın əsas strukturlarını zəiflədə bilən təhlükəli bir prosesdir. İqtisadiyyatın dinamik tarazlığını qorumaq üçün dövlətlər və mərkəzi banklar proaktiv tədbirlər görməlidirlər. Əks halda, defilyasiya dövriyyədən çıxan müəssisələr, işsizliyin artması və daha uzunmüddətli durğunluq kimi problemlər yarada bilər.
Ətraflı məlumat və maliyyə məsləhətləri üçün InvestAZ saytına baxa bilərsiniz.
Nəticə
Deflyasiya iqtisadiyyat üçün ciddiyə alınması lazım olan bir prosesdir. Bu fenomen həm istehlakçılar, həm də investorlar üçün təsirli ola bilər. Gələcək maliyyə addımlarınızı daha yaxşı planlaşdırmaq üçün iqtisadi göstəriciləri yaxından izləmək vacibdir.
📌 İndi iqtisadi biliklərinizi artırmaq və sərmayə strategiyanızı formalaşdırmaq üçün inflyasiya, deflyasiya arasındakı fərqləri öyrənin!
